ძვ. ქართული ხუროთმოძღვრების ერთ-ერთი შესანიშნავი ძეგლია ქვის ხიდი მდინარე ფარავანზე, რომელიც სოფელ ყაურმის მიდამოებშია შემორჩენილი. ამ ხუთმალიანი ხიდის სიგრძე 170 მეტრია, სიგანე - 4 მეტრი.
ყაურმის ხიდი წარმოადგენს ფრიად იშვიათ ნიმუშს საქართველოს ფარგლებში არსებულ მრავალმალიან და ამავე დროს განიერ ნაგებობათა შორის. როგორც ცნობილია, ხიდი ემსახურებოდა ისტორიულ მაგისტრალს, რომელიც აღმოსავლეთ საქართველოს სამცხე-ჯავახეთთან და აჭარასთან, აგრეთვე თურქეთთან აკავშირებდა. ამ ხიდს იყენებდნენ კახელი და ქართლელი მეცხვარეებიც, რათა თავიანთი მრავალრიცხოვანი ფარები ჯავახეთის საზაფხულო იალაღებზე დაებინავებინათ. 1810 წლის ერთ ოფიციალურ საბუთში აღნიშნულია, რომ რუსეთის ჯარმა, ოსმალებთან დაძაბული ბრძოლების შემდეგ, ქალაქ ახალციხიდან დაიხია ,,ყაურმა კეპრამდე.~ ამ ცნობიდან ჩანს, რომ XIX ს. დასაწყისში ხიდი მოქმედი იყო. 1893 წელს, თურქეთთან მორიგი საბრძოლო ოპერაციის წარმოების მიზნით, რუსეთის ჯარმა ხიდი შეაკეთა და გაამაგრა, რათა მასზე თავისუფლად ემოძრავა კავალერიასა დ მძიმე ტექნიკას. ამ შეკეთებას შეეწირა ხიდის თავში ადრე დაცული სამშენებლო წარწერა. აკადემიკოსი ექვთიმე თაყაიშვილი ხიდის მასალის სხვა, ახლომდებარე თარიღიან ძეგლებთან შეჯერების საფუძველზე, მას XII – XIV ს.ს. ათარიღებს. ყაურმის ხიდი მდებარეობს ჯავახეთში, ნინოწმინდის რაიონში, ნინოწმინდიდან 10 კმ. დაშორებით.
|